Van vriendenclub tot uitjesverzorger

En dan nu de 100% historisch accurate geschiedenis van de Rooie Sok.
Jaren geleden heeft een lokale historicus onderzoek gedaan naar de herkomst van de naam ‘Rooie Sok’. Hij kwam met een heel plausibele uitleg die volgens hem 100% historisch accuraat is, maar die door sommigen in twijfel wordt getrokken. Wij plaatsen zijn verhaal hieronder integraal. Oordeel zelf.

“Voor de herkomst van de Rooie Sok moeten we terug naar de donkere Middeleeuwen. In die tijd was een luxeartikel als een sok niet weggelegd voor Jan met de pet. Als je geluk had kon je een paar lompen om je voeten binden. Echte sokken waren onbetaalbaar, zeker die fijne van de Hema met elastische enkel en versterkte hiel. Het bezit van sokken was daarmee voorbehouden aan de adel en de geestelijken. Ja, ook toen was er al veel onrechtvaardigheid in de wereld.

Gore poten
In het begin waren sokken vooral bruingrijs van kleur, zoals alles in die tijd eigenlijk bruingrijs van kleur was. Dit had als nadeel dat de gore ongewassen poten van het voetvolk vaak werden verward met sokken, en dat was natuurlijk ongehoord. Om zich te onderscheiden van het plebs begon de upper class daarom steeds vaker rooie sokken te dragen. Zo liet men subtiel weten: “Ik heb duiten zat want ik kan mij rooie sokken veroorloven.” (In die tijd waren er nog geen BMW’s en iPhone X’en.)

Held op sokken
Uit deze periode stammen ook gezegden als: ‘een held op sokken’ (een zeer rijke held), ‘iemand van de sokken rijden’ (een rijk persoon aanrijden) en ‘er de sokken in zetten’ (snel rijk worden), evenals het spreekwoord ‘Wien de rokke niet bekoort, dien de sokke niet verschoort’, een gezegde dat eenieder vast bekend in oren zal klinken.

Sokken als statussymbool
De rooie sok groeide langzaam uit tot een belangrijk statussymbool. Rijkelui lieten zich graag afbeelden mét hun rooie sokken. Vele schilderijen uit de 17e eeuw getuigen daarvan. Op de Nachtwacht van Rembrandt bijvoorbeeld is duidelijk te zien dat zes figuren rooie sokken dragen. Ook op enkele zelfportretten heeft Rembrandt zichzelf afgebeeld met rooie sokken. Van de grote schilder is echter bekend dat hij constant op zwart zaad zat, zodat verondersteld moet worden dat hier sprake is van ‘wishful painting’.

Drie rooie sokken
Vanaf het midden van de 18e eeuw begonnen slimme herbergiers zich te richten op de welgestelde dragers van rooie sokken. Ze hingen een rooie sok boven de deur om aan te geven dat rooiesokkendragers in hun etablissement een uitstekende service en kwaliteit konden verwachten. Herbergiers die meenden nog beter te zijn, hingen zelfs twee of drie rooie sokken boven de deur. Men sprak al gauw van één-, twee- en driesokkenherbergen. Pas in de twintigste eeuw verving Michelin de sokken door sterren.

Tegenwoordig is de rooie sok alleen nog terug te vinden in de naam van het Amerikaanse honkbalteam de Boston Red Sox. En in de naam van uitjesverzorger de Rooie Sok, als onderstreping van de uitstekende service en kwaliteit.”